Co to jest stowarzyszenie zwyk³e? Jak siê je tworzy i jak dzia³a?
Stowarzyszenie zwyk³e jest okre¶lane jako uproszczona formu³a stowarzyszenia. Nie ma ono osobowo¶ci prawnej. Realizuje cel spo³eczny, w oparciu o uchwalony regulamin. Stowarzyszenia zwyk³e nie rejestruj± siê w Krajowym Rejestrze S±dowym, tylko u starosty.

Stowarzyszenia zwyk³e:
maj± prostsz± strukturê organizacyjn±;
nie maj± osobowo¶ci prawnej;
wi±¿± siê z mniej zawi³ymi formalno¶ciami przy zak³adaniu;
maj± ograniczone ¼ród³a finansowania mog± to byæ tylko sk³adki cz³onkowskie.
Za³o¿enie stowarzyszenia zwyk³ego Stowarzyszenie zwyk³e mog± utworzyæ co najmniej 3 osoby fizyczne (art. 40-43 ustawy Prawo o stowarzyszeniach). Osoby prawne (np. firmy, inne organizacje) nie mog± byæ za³o¿ycielami ani cz³onkami stowarzyszenia zwyk³ego. Osoby zak³adaj±ce stowarzyszenie zwyk³e, decyduj±, jaka bêdzie nazwa stowarzyszenia i po co ono powstaje (jaki jest jego cel). Ustalaj± te¿, gdzie stowarzyszenie ma swoj± siedzibê jaki ma teren dzia³ania oraz okre¶laj± regulamin dzia³alno¶ci (dokument ten pe³ni tak± rolê, jak statut w stowarzyszeniu zarejestrowanym). Wybieraj± równie¿ przedstawiciela, który bêdzie reprezentowa³ stowarzyszenie.

Nastêpnie zg³aszaj± (pisemnie) utworzenie stowarzyszenia do organu nadzoruj±cego zwykle jest to wydzia³ spraw obywatelskich w starostwie powiatowym, w³a¶ciwym ze wzglêdu na siedzibê stowarzyszenia. Aby stowarzyszenie zosta³o wpisane do ewidencji starosty musi z³o¿yæ u niego odpowiednie dokumenty. Jakie? O to najlepiej zapytaæ we w³a¶ciwym dla siedziby organizacji starostwie. Najczê¶ciej wymagane dokumenty to: wniosek o wpisanie do ewidencji stowarzyszeñ; we wniosku powinny byæ: data jego sporz±dzenia, nazwa organu, do którego jest kierowany (czyli starosty), adres siedziby stowarzyszenia, numer telefonu kontaktowego do przedstawiciela, podpis przedstawiciela; regulamin dzia³alno¶ci (3 egzemplarze).

Jak wynika ze stron internetowych wielu urzêdów powiatowych zazwyczaj ¿±daj± one tak¿e nastêpuj±cych dokumentów: protokó³ z zebrania za³o¿ycielskiego podpisany przez przewodnicz±cego zebrania i protokolanta wraz z za³±cznikami: uchwa³± o powo³aniu organizacji, uchwa³± o zatwierdzeniu regulaminu dzia³alno¶ci, uchwa³± o powo³aniu 3-osobowego komitetu za³o¿ycielskiego wraz z umocowaniem do wszelkich czynno¶ci zwi±zanych z wpisem do ewidencji; lista za³o¿ycieli, zawieraj±ca: imiê i nazwisko, datê i miejsce urodzenia, adres zamieszkania, w³asnorêczny podpis (czasami wymagany jest te¿ numer PESEL); lista obecno¶ci na zebraniu za³o¿ycielskim (za³o¿yciele i osoby bior±ce udzia³ w zebraniu).

Za wniosek o rejestracjê op³aty skarbowe wynosz± 5 z³, a za ka¿dy za³±cznik 50 gr. Starostwo ma na odpowied¼ 30 dni od dnia z³o¿enia wniosku. Starosta je¶li nie ma uwag i zastrze¿eñ co do celu powstania stowarzyszenia wpisuje je do swojej ewidencji stowarzyszeñ. Je¶li w ci±gu tych 30 dni starostwo powiatowe nie zaka¿e dzia³alno¶ci stowarzyszenia (np. z powodu niezgodno¶ci regulaminu z przepisami prawa) mo¿e ono rozpocz±æ dzia³alno¶æ. Zawi±zanie stowarzyszenia zwyk³ego jest prostszym, ni¿ utworzenie stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS, sposobem na podjêcie i prowadzenie formalnej dzia³alno¶ci spo³ecznej. Ale wi±¿e siê te¿ z pewnymi ograniczeniami. Mówi±c jêzykiem prawnym: stowarzyszenie zwyk³e nie jest podmiotem praw i obowi±zków w zakresie prawa cywilnego (nie ma zdolno¶ci prawnej) oraz nie ma zdolno¶ci do czynno¶ci prawnych. W praktyce oznacza to, ¿e np. nie mo¿e zawieraæ umów o przyznaniu dotacji, czy o wykonaniu zadania publicznego lub innej us³ugi.

Stowarzyszenia zwyk³e nie mog±:
powo³ywaæ swoich oddzia³ów terenowych, ³±czyæ siê w zwi±zki stowarzyszeñ, zrzeszaæ osób prawnych (np. innych stowarzyszeñ, firm itp.), prowadziæ dzia³alno¶ci gospodarczej, przyjmowaæ darowizn, spadków, zapisów, otrzymywaæ dotacji, korzystaæ z ofiarno¶ci publicznej.

Finansowanie
Jedynym ¼ród³em finansowania dzia³alno¶ci stowarzyszenia zwyk³ego s± sk³adki jego cz³onków (s± to jedyne dozwolone przez prawo przychody stowarzyszeñ zwyk³ych). Sk³adki cz³onkowskie s± zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych (art. 17 ust. 1 pkt 40 Ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych).

Zdolno¶æ s±dowa
Stowarzyszenie zwyk³e nie ma osobowo¶ci prawnej, ale jest organizacj± spo³eczn± i w zwi±zku z tym ma zdolno¶æ s±dow±. Oznacza to, ¿e mo¿e wystêpowaæ przed s±dem jako strona, w sprawach zwi±zanych z celami zapisanymi w swoim regulaminie (art. 64 k.p.c.).

Nadzór zewnêtrzny
Organem nadzoru dla stowarzyszenia zwyk³ego, tak jak dla stowarzyszenia zarejestrowanego w KRS, jest starosta lub prezydent miasta, je¶li stowarzyszenie ma siedzibê w mie¶cie na prawach powiatu.

Obowi±zki stowarzyszenia zwyk³ego
Stowarzyszenie zwyk³e musi uzyskaæ numer REGON, NIP oraz musi za³o¿yæ konto bankowe i sk³adaæ sprawozdania.